ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ

Το Δ.Σ. του Μουσικοχορευτικού Συλλόγου Προσοτσάνης «Ο Μέγας Αλέξανδρος» σας προσκαλεί στην κοπή της πρωτοχρονιάτικης βασιλόπιτας, που θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή 19 Ιανουαρίου 2020 και ώρα 12:00 μ.μ. στο Πολιτιστικό Κέντρο «ΗΩΣ» του Συλλόγου.

Ταυτόχρονα θα πραγματοποιηθεί και η ετήσια τακτική Γενική Συνέλευση των μελών του Συλλόγου.

Το Δ.Σ. του Συλλόγου Βλάχων Προσοτσάνης "Οι Γραμμουστιάνοι" σας προσκαλεί στην κοπή πίτας που θα γίνει στην αίθουσα του συλλόγου την Δευτέρα 6 Ιανουαρίου 2020 στις 12.30

Η τέλεση ξεκινά το βράδυ της 6ης Ιανουαρίου στην Τοπική Κοινότητα Πύργων, κατά το οποίο γίνεται η αγρυπνία, παραδοσιακό γλέντι με λύρα, γκάιντα και νταχαρέδες. Μετά τα μεσάνυχτα και έως το ξημέρωμα, νέοι άνδρες που συμμετέχουν στην αγρυπνία, φορούν κουδούνια χωρίς να μεταμφιεστούν και γυρνούν στο χωριό «για να ακουστούν», να προαναγγείλουν το δρώμενο της επόμενης μέρας.

 10:45π.μ.: Συνάντηση στο ‘Πλατάνι’ συνοδεία της Φιλαρμονικής.

 11:00π.μ.: «Αγιασμός» στη Δεξαμενή (αριστερά στον δρόμο πηγαίνοντας για Κοκκινόγεια)

***Σε περίπτωση κακοκαιρίας δεν θα πραγματοποιηθεί ο Aγιασμός στη δεξαμενή

Το δρώμενο Μπάμπιντεν της Πετρούσας κρατάει το όνομά του από παλαιότερο εορτασμό της ημέρας της μαμής που γινόταν 8 Ιανουαρίου. Βασικά πρόσωπα είναι οι «χαράπηδες», άνδρες με τραγόμορφη μεταμφίεση: φορούν δέρματα κατσίκας, κάλυμμα του κεφαλιού από δέρμα κατσίκας με προσαρμοσμένα κέρατα τράγου, βάφουν το πρόσωπο με καπνιά και δένουν κουδούνια από τους ώμους (δύο μεγάλα μπατάλια μπροστά και τέσσερα κυπριά πίσω), τα οποία διαλέγουν με προσοχή, ώστε να παράγεται αρμονικός ήχος. Με γρήγορες αναπηδήσεις προκαλούν το δυνατό ήχο των κουδουνιών, ώστε να διώξουν τα κακά πνεύματα και να ξυπνήσουν τις βλαστικές δυνάμεις της φύσης.

Το βράδυ της 6ης Ιανουαρίου ξεκινά με τη συνοδεία μουσικής και χορού μια μικρή «γύρα» κωδωνοφόρων στους δρόμους του χωριού, η οποία προαναγγέλλει το δρώμενο της επόμενης μέρας και δοκιμάζει το καλό «ζύγιασμα» των κουδουνιών. Στο τέλος της βραδιάς ανάβουν μεγάλη φωτιά, που θεωρείται ότι συμβάλλει στο διώξιμο των δαιμονικών δυνάμεων του χειμώνα και των ασθενειών.

Στις 7 Ιανουαρίου ξεκινά το μεσημέρι από την πλατεία το «φώτισμα» του χωριού, μια πομπή που διαχέει στην κοινότητα την αποτρεπτική και γονιμική δύναμή της. Σε πνεύμα ευθυμίας, γυρίζει τις γειτονιές με κυρίαρχη την παρουσία της καμήλας (ανά περιόδους ομοίωμα ή αληθινή), τουκαμηλιέρη, των αράπηδων, της παραδοσιακής ορχήστρας -με μακεδονικές λύρες και νταχαρέδες- η οποία μεταφέρεται με όχημα. Ακολουθούν οι «παππούδες» (παλαιότερα μόνο άνδρες, σήμερα και γυναίκες, ντυμένοι με την τοπική ανδρική παραδοσιακή φορεσιά) και οι«γκιλίγκες» (άνδρες και γυναίκες ντυμένοι με την τοπική παραδοσιακή γυναικεία φορεσιά). Κάποιοι από τους συμμετέχοντες βάφουν με καπνιά στο μέτωπο ή στα μάγουλα το σημείο του σταυρού, ως ένδειξη σεβασμού προς τη θρησκεία. Σταματούν σε σπίτια που έχουν τάμα να κεράσουν την πομπή.

Στις 8 Ιανουαρίου το απόγευμα, ξεκινά η πομπή από την πλατεία και καταλήγει στην αυλή του σχολείου, όπου γίνεται αναπαράσταση οργώματος και σποράς και άλλων αγροτικών εργασιών, εικονικών πράξεων με στόχο την ενίσχυση της δύναμης που γονιμοποιεί τη γη. Στήνεται χορός, στον οποίο κορυφαίος είναι ο «σταχτής», άνδρας που χτυπά όποιον εμποδίζει τον κύκλο του χορού με μια κάλτσα γεμάτη στάχτη από τις εστίες της φωτιάς του δωδεκαημέρου. Η στάχτη, καθώς χρησιμοποιείται κατά παράδοση ως καθαρτική και απολυμαντική ουσία, ενέχει στα πλαίσια του δρώμενου μαγική αποτρεπτική δύναμη εναντίον του κακού. Συμμετέχουν και τα «ανδρείκελα», ομοιώματα ανδρών που προσαρμόζονται στη μέση ανδρών τελεστών. Η παρουσία των ανδρείκελων, ως μεταφορά της ανδρικής γενετήσιας ορμής, ενισχύει τελετουργικά τις γονιμικές δυνάμες της γης, των ζώων και των ανθρώπων.

Τα Μπαμπούγερα εμφανίζονται στο χωριό Καλή Βρύση μετά τον αγιασμό των υδάτων στις 6 Ιανουαρίου. Περιμένουν τους πιστούς έξω από την εκκλησία και τους επιτίθενται περιπαικτικά χτυπώντας τους με ένα μικρό σακίδιο με στάχτη για να ξορκίσουν το κακό. Η στάχτη αυτή συλλέγεται από τις εστίες της φωτιάς του δωδεκαημέρου. Συνεχίζουν τα πειράγματα στους δρόμους, τα σπίτια και τις ταβέρνες.

Μπαμπούγερα κατά παράδοση ντύνονται άνδρες, ωστόσο, σήμερα μεταμφιέζονται και λίγες γυναίκες και παιδιά. Φορούν μακρύ λευκό εσώρουχο που καλύπτει τα πόδια και μαύρο φλοκωτό αμάνικο πανωφόρι με εικονική καμπούρα. Καλύπτουν το κεφάλι με τραγόμορφη μάσκα από λευκό μάλλινο ύφασμα. Παριστούν τα φρύδια, το μουστάκι και τη γενειάδα χρησιμοποιώντας κομμάτια από δέρμα κατσίκας με μαύρο τρίχωμα. Δύο σειρές από φασόλια σχηματίζουν την οδοντοστοιχία. Στη μέση δένουν τέσσερα μεγάλα χυτά κουδούνια (κυπριά) μπροστά και ένα σφυρήλατο (μπατάλι) πίσω, των οποίων ο συνδυασμός γίνεται έτσι ώστε να παράγεται αρμονικός ήχος. Τα Μπαμπούγερα τρέχουν, κινούνται νευρικά και αναπηδούν ομαδικά προκαλώντας το δυνατό, αλλά αρμονικό ήχο των κουδουνιών, ώστε να ξυπνήσουν τις βλαστικές δυνάμεις της φύσης από το λήθαργο του χειμώνα και να αποτρέψουν το κακό.

Την 7η Ιανουαρίου γίνεται γλέντι στην πλατεία του χωριού και το βράδυ ομάδες Μπαμπούγερων γυρίζουν και εύχονται στα σπίτια των εορταζόντων Γιάννηδων.

Στις 8 Ιανουαρίου το έθιμο κορυφώνεται με την αναπαράσταση παραδοσιακού γάμου, μαγικο-τελετουργική πράξη που θεωρείται ότι ενισχύει τη γονιμότητα της γης, των ζώων, αλλά και του ανθρώπου. Βασικά πρόσωπα είναι ο γαμπρός και ένας άνδρας ντυμένος νύφη, οι κουμπάροι, οι Μπαμπούγεροι, που συνοδεύουν την πομπή προς το σπίτι της νύφης, και η γριά «μπάμπω» - μαμή, την οποία υποδύεται άνδρας με μαύρα γυναικεία ρούχα και καλυμμένο πρόσωπο. Απαραίτητη είναι η παρουσία ορχήστρας με γκάιντα και νταχαρέδες. Ένας νέος άνδρας υποδύεται το θεό Διόνυσο, πρόσωπο που προστέθηκε, μάλλον, τις τελευταίες δεκαετίες, καθώς το έθιμο συνδέθηκε με αρχαίες διονυσιακές τελετές (στην περιοχή της Καλής Βρύσης έχει βρεθεί ιερό του Διονύσου). Φθάνουν στο σπίτι της νύφης, η οποία ακολουθεί την πομπή με την οικογένειά της. Με πειράγματα σεξουαλικού περιεχομένου, έχοντας κάνει διάχυτη στο χωριό τη γονιμοποιό δύναμή της, η πομπή καταλήγει στην πλατεία, όπου ο Διόνυσος τελεί το γάμο. Γίνεται απαγωγή της νύφης από τα Μπαμπούγερα. Αφού τη γονιμοποιήσουν υποθετικά και της μεταφέρουν έτσι τη δύναμη του σπόρου της φύσης, την επιστρέφουν στο γαμπρό, η μαμή, που φέρει τη γνώση των προγόνων, την ξεγεννά εμφανίζοντας μία κούκλα και ακολουθεί χορός και γλέντι.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

Τελετής 1^ης του έτους 2020

Την Πρώτη Ημέρα του νέου έτους 2020, από το πρωί θα χτυπήσουν οι καμπάνες των εκκλησιών χαρμόσυνα και η Φιλαρμονική του Δήμου θα παιανίσει στην Κωμόπολη το Εωθινό και διάφορα Θούρια.

Για τον εορτασμό της ημέρας της Πρωτοχρονιάς θα γίνουν επίσης οι εξής εκδηλώσεις :

1.- Γενικός σημαιοστολισμός όλων των Δημόσιων και Δημοτικών Καταστημάτων των ΝΠΔΔ και Ιδιωτικού Δικαίου, των Τραπεζών, των Ιδιωτικών Καταστημάτων και των σπιτιών από την ανατολή μέχρι τη δύση του ηλίου.

Ο Μουσικοχορευτικός Σύλλογος Προσοτσάνης "ο Μέγας Αλέξανδρος" σας προσκαλεί στη Χριστουγεννιάτικη γιορτή για παιδιά, που θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 21 Δεκεμβρίου 2019 και ώρα 17:00 στο Λαογραφικό Μουσείο Προσοτσάνης.

Η είσοδος είναι ελεύθερη για όλους.